مرکز قرآن و حدیث کریمه اهل‌ بیت علیها السلام

۱.علت «به نتیجه رسیدن مومن» و «نا امید شدن کافر» این است که خداوند «سرپرستی مومن» را به عهده گرفته است. (آیه ۱۱)

خداوند متعال، به دو معنا مولا و سرپرست است:
۱. پروردگار و مربّی و «مولای همه عالمیان» است. (=رب العالمین،سوره حمد، مولاهم الحق یونس،۳۰) این بدان معنا است که همه امور زندگی در سراسر عالم به اراده و اداره خداوند متعال برمی گردد. از این رو خدا است که روزی مادی همه حتی کافران را می دهد، تا آنجا که گاهی به قدرت های مادی تبدیل می شوند و سپس خود را به نابودی می کشانند. (آیه۱۳)
۲. «مولا و سرپرست مومنین» است، و این برای مومنین معنای ویژه ای دارد و خداوند متعال سرپرستی مومنین در راه رستگاری را به دست می گیرد تا آن که در نهایت آنان را وارد بهشت می کند. (آیه۱۲) اما کافران که مولا و سرپرستی ندارند، چنان حیوانات دیگر «فقط از بهره های مادی» بهره مند می شوند و سرانجام کار آنان دوزخ است. (آیه۱۲) این نگاه و عنایت ویژه اثر ایمان و عمل صالح (آیه۱۲) و یقین و اعتقادات صحیح مومنین (آیه۱۴) و در یک کلام حکم عادلانه الهی است. در آیه ۱۵ بهشت و سرانجام مومنین را توصیف می کند.

۲.خداوند در مرحله نخست با «عقل، فطرت و انبیا» همه را راهنمایی می کند آنان که بپذیرند، بهره مند از «راهنمایی های جدید» و آنان که نپذیرند را بی بهره می سازد.

خداوند متعال انسان را با سرشت و فطرت توحیدی آفرید و سپس عقل را راهنمای درونی، و انبیا را راهنمایان بیرونی او قرار داد. طبعا انسان ها دو گروه می شوند:
۱. برخی بعد از گوش دادن به سخن پیامبر نه تنها نمی پذیرند بلکه ریشخند می کنند، (ما ذا قال آنفا آیه ۱۶) اینان در پی «نپذیرفتن راهنمایی نخستین» خدا از راهنمایی های بعد بی بهره خواهند شد و بلکه پس از مراحلی «مُهر گمراهی» بر دل آنان خواهد خورد. (طبع آیه ۱۵)
۲. برخی با پذیرش راهنمایی نخستین، در پی آن بهره مند از «راهنمایی های دومین» خداوند متعال خواهند شد. این چرخه همین گونه تا استواری آنان در هدایت (تکمیل درجه های ایمان) ادامه خواهد داشت. (زادهم هدی آیه ۱۷) و از سویی رفتارهای درست به آنها الهام خواهد شد. (آتاهم تقواهم آیه ۱۷) در نتیجه، گمراهی یا هدایت نهایی هرکسی بسته به پذیرش یا رد راهنمایی های خداوند در هر مرحله از زندگی اوست. و البته این پذیرش در «قلب و رفتار» انسان آشکار می شود.