مرکز قرآن و حدیث کریمه اهل‌ بیت علیها السلام

بسم الله الرحمن الرحیم 

ولایت فقیه: مبنای نظری و جایگاه اجتماعی

موضوع مورد بحث در اینجا، ولایت فقیه است؛ موضوعی مهم و بنیادی که به عنوان یکی از امتیازات مکتب شیعه شناخته می‌شود. این مسئله، یکی از سرمایه‌های اساسی پیروان مکتب اهل بیت علیهم‌السلام به شمار می‌آید و به همین دلیل، همواره تحت تهاجم دشمنان قرار دارد. آن‌ها درک کرده‌اند که این مفهوم چه ارزش و تاثیر عمیقی در ایجاد حریت، آزادگی، عظمت، اتقان، استحکام و اقتدار در یک ملت دارد.

دشمنان با آگاهی از اهمیت ولایت فقیه، به طور مداوم به آن حمله می‌کنند. بررسی رسانه‌های معاند نشان می‌دهد که تهاجم به این موضوع، یکی از محورهای اصلی حملات آن‌ها است. پس از انقلاب، این حملات شدت بیشتری یافته و در کنار موضوعات دیگری مانند عزاداری برای امام حسین علیه‌السلام و اعتقاد به امام زمان علیه‌السلام، به عنوان موضوعات مورد تهاجم قرار گرفته است.

بحث ولایت فقیه به عنوان یک نهاد اجتماعی و سیاسی، نیازمند درک عمیق‌تری از جایگاه و اهمیت آن است. روحانیت شیعه به دلیل استقلال از مراکز قدرت، در طول تاریخ نقش مهمی در شکل‌دهی به این نهاد داشته و به همین سبب، حملات به آن نیز غیرمنصفانه و ناجوانمردانه به نظر می‌رسد. یکی دیگر از موضوعات تحت حمله، مسئله خمس است؛ چرا که دشمنان متوجه جایگاه مهم این مفهوم در مکتب اهل بیت شده‌اند.

بنابراین، پرسش اساسی این است که جایگاه بحث ولایت فقیه از منظر متدولوژی کجاست؟ آیا این بحث در حوزه کلام و اعتقادات قرار می‌گیرد یا باید به عنوان یک مسئله فقهی و احکام دینی مورد بررسی قرار گیرد؟ آیا این موضوع باید در زمینه سیاست و جامعه‌شناسی تحلیل شود؟ هر یک از علوم، موضوعات خاص خود را دارند و با روش‌ها و اهداف مشخصی شناخته می‌شوند.

ولایت فقیه می‌تواند در زوایای مختلف مورد بحث قرار گیرد. در فقه، مسائل مربوط به اموال بی‌صاحب و ولایت بر کودکان بی‌سرپرست مطرح می‌شود. در عین حال، از جنبه کلامی نیز، اگر ولی‌فقیه نایب امام زمان باشد، موضوعات مربوط به امامت و ولایت مطرح می‌شود. همچنین، از دیدگاه فلسفه سیاسی، می‌توان این نظام را با دیگر انواع حکومت‌ها، مانند دیکتاتوری، آریستوکراسی و دموکراسی مقایسه کرد.

به این ترتیب، بحث ولایت فقیه از ابعاد مختلف قابل بررسی است و ما در اینجا نگاهی خاص به جنبه‌های کلامی و اعتقادی آن خواهیم داشت.